အထက္ျမန္မာႏုိင္ငံ(ဧရာ၀တီ) နမ့္က်ဳိႏွင့္ သလႅာ၀တီ (နမ့္တာလုံေခၚ ခ်င္းတြင္း) ျမစ္ရုိး ေျမျပန္႔ေဒသႏွင့္ ပူတာအုိခႏၱီးလုံ ကုန္းျပင္ျမင့္ ေဒသတုိ႔တြင္ ႏွစ္ရာစုမ်ားစြာကပင္ ၿမိဳ႕ျပည္ရြာမ်ား တည္ေထာင္ကာ ေနထုိင္ခဲ့ၾကေသာ၊ ေနထုိင္ဆဲျဖစ္ေသာ သွ်မ္းမ်ဳိးႏြယ္ ၀င္မ်ားမွာ တုိင္းလ်ဲန္(သွ်မ္းနီ) တုိင္းလုံ (သွ်မ္းႀကီး) တုိင္းေန (အထက္သွ်မ္း) တုိင္းခႏၱီး၊ တုိင္းမြန္၊ တုိင္းဂတူး၊ တုိင္းကနန္း၊ တုိင္းဆာေခၚ မုိုင္းသာသွ်မ္း စသည္တုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။ လူဦးေရအားျဖင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္ဟု သတ္မွတ္ထားေသာ သွ်မ္းနယ္ေျမစု အတြင္း ငါးသိန္းခြဲ(၇-သိန္းခြဲ)ခန္႔ရွိၿပီး ကခ်င္လူမ်ဳိး ထက္မ်ားပါသည္။ စစ္ကုိင္းတုိင္းအတြင္း သတ္မွတ္သည့္ ခ်င္းတြင္းျမစ္ရုိးႏွင့္ ကသာခရုိင္တြင္ ခန္႔မွန္းလူဦးေရ ဆယ္သိန္း(၁၀-သိန္း) ေက်ာ္ ရွိပါသည္။ လူဦးေရ အမ်ားဆုံးမွာ တုိင္းလ်ဲန္ေခၚ သွ်မ္းနီလူမ်ဳိး မ်ားျဖစ္ပါသည္။
တုိင္းလ်ဲန္ လူမ်ဳိးမ်ားသည္ အထက္ျမန္မာႏုိင္ငံ ဧရာ၀တီျမစ္ရုိး တေလွ်ာက္ ကသာ၊ ၀န္းသုိ၊ အင္းေတာ္၊ ဗန္ေမာက္၊ပင္လယ္ဘူး နယ္မွစ၍ စင္းခန္း၊ စာ၀တီ၊ ေကာင္းတုိ၊ ဗန္းေမာ္၊ ကၽြန္းႀကီး မုိင္းကာ၊ ျမေစတီ၊ ဆင္ဘုိ၊ တာေလာႀကီး၊ ခတ္ခ်ဳိ၊ ၀ုိင္းေမာ္၊ မုိင္းနားၿမိဳ႕နယ္ ေက်းရြာနယ္ေျမစု ေဒသတြင္ ေနထုိင္ လွ်က္ရွိပါသည္။ ၎အျပင္ ျမစ္ႀကီးနား နမၼတီး၊ မုိးေကာင္း၊ မုိးညွင္း၊ ဟုိပင္၊ အင္းေတာ္ႀကီး နယ္တုိ႔တြင္ လည္းေကာင္း ခ်င္းတြင္ျမစ္ရုိး တေလွ်ာက္ ကေလး၊ ေသာင္သြပ္၊ ဟုမၼလင္း၊ ဆင္ကလိန္ခႏၱီးနယ္တြင္ လည္းေကာင္း ေရႊလီျမစ္ရုိး မုိးမိတ္၊ မဘိန္းၿမိဳ႕နယ္တြင္ လည္းေကာင္း၊ မန္သာ၊ မန္လ၊ ငအူ၊ ငံခမ္း ကားလမ္းတေလွ်ာက္တြင္ လည္းေကာင္း သွ်မ္းၿမိဳ႕ သွ်မ္းရြာအမည္မ်ားျဖင့္ ၿမိဳ႕ရြာတည္ေဆာက္၍ အေျခခ် ေနထုိင္သူမ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။
တုိင္လ်ဲန္ေခၚ သွ်မ္းလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ သမုိင္းအေျပာင္း အလဲအရ ျမန္မာစကား၊ ျမန္မာစာေပ၊ ျမန္မာယဥ္ေက်းမႈ တုိ႔ကုိ တျဖည္းျဖည္း ၀ါးမ်ဳိးျခင္းခံရကာ လက္ခံက်င့္သုံးရင္း မိမိကုိယ္ပုိင္ သွ်မ္းစကား၊ သွ်မ္းစာေပ၊ သွ်မ္းယဥ္ေက်းမႈမ်ား တျဖည္းျဖည္း တိမ္ျမဳပ္ ေပ်ာက္ကြယ္ေနသည့္ အေျခေနသုိ႔ ဆုိက္ေရာက္ေနပါသည္။
ဤသုိ႔ျဖင့္ သမုိင္း၀င္ သွ်မ္းအမ်ဳိးႏြယ္စုႀကီး ၏ရုိးရာ အစဥ္အလါ သမုိင္းေမြအႏွစ္ မ်ားကုိ ထိမ္းသိမ္း ေစာင့္သင့္လွပါသည္။ ျမန္မာဆန္ေသာ သွ်မ္းမ်ားျဖစ္၍ ေယဘူယ်အားျဖင့္သွ်မ္းဗမာမ်ားဟု လြယ္လြယ္ကူကူ ေျပာဆုိလက္ခံလာၾကရင္း မိမိလူမ်ဳိးအမည္ရင္း တိမ္ျမဳပ္ကြယ္ေပ်ာက္ ေနေသာ သွ်မ္းမ်ဳိးႏြယ္၀င္ လည္းျဖစ္ပါသည္။ သွ်မ္းၾကာဗမာျဖစ္သည္ ဆုိေသာ ဆုိရုိးစကား သာလွ်င္ရွိသည္ ဗမာၾကာ၍ သွ်မ္းမျဖစ္ လါပါ မိမိအမ်ဳိးသာလွ်မ္ တိမ္ေကာ ေပ်ာက္ကြယ္ ဖုုိ႔သာရွိသည္ ဆုုိသည့္အခ်က္ကုုိ တုိင္းလ်ဲန္ေခၚ သွ်မ္းနီလူမ်ဳိးမ်ား အၿမဲမေတြ မွတ္သားထား ရမည္ျဖစ္သည္။
တုိင္းခႏၱီးေခၚ ခႏၱီးသွ်မ္းမ်ားသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံေျမာက္ဖ်ား ခႏၱီးလုံေဒသ ပူတာအုိနယ္တြင္ လည္းေကာင္း ဆက္ကလိန္း ခႏၱီးနယ္တုိ႔တြင္ အမ်ားဆုံး ေနထုိင္ၾကသည္။ ယခုအခါ စည္းပြားေရး၊ လူမႈေရးအေျခအေန အရပ္ရပ္ေၾကာင့္ ျမစ္ႀကီးနား၊ မုိးေကာင္း၊ နမၼတီး၊ ဟုိပင္မ်ားတြင္လည္း လူနည္းစု လူမ်ဳိးတမ်ဳိးအျဖစ္ စုစည္းေနထုိင္ လွ်က္ရွိသည္။ ပုဂံေခတ္ ေက်ာက္စာတြင္ ခႏၱီးသွ်မ္းမ်ား၏ အမည္ကုိ အႀကိမ္ ႏွစ္ဆယ္ထက္ မနည္း ေတြ႕ရေၾကာင္း ေဒါက္တာ သန္းထြန္းေရး ေရွးေဟာင္းျမန္မာ ရာဇ၀င္တြင္ ေဖၚျပထားပါသည္။
တုိင္းလုံ (သွ်မ္းႀကီး) သွ်မ္းလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ကခ်င္ျပည္နယ္ သတ္မွတ္ထားသည့္ ေျမျပန္႔ေဒသ ၿမိဳ႕နယ္ တုိင္းတြင္ သွ်မ္းႀကီးရြာမ်ားသည္ အနည္းႏွင့္အမ်ား ေတြ႕ရၿပီး အထက္ျမန္မာႏုိင္ငံ သွ်မ္းမ်ဳိးႏြယ္စုတြင္ ဒုတိယ အမ်ားဆုံးျဖစ္ပါသည္။ ဗန္းေမာ္၊ မုိးညွင္း၊ မုိးေကာင္း၊ ျမစ္ႀကီးနားတြင္ ေနထုိင္လွ်က္ရွိပါသည္။ မႈလက သွ်မ္းျပည္ဟုေခၚတြက္ေသာ ေဒသတြင္ေနထုိင္ၾကၿပီး ႏွစ္ရာစုအနည္းငယ္ေလာက္တြင္ တစတစ ေျပာင္းေရြ႕လာသူမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ကုိယ္ပုိင္စကား၊ စာေပ၊ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားကုိ ထိမ္းသိမ္းမႈရွိ၍ လူမ်ဳိးမပေပ်ာက္ခဲ့ပါ။
တိုင္းေန သွ်မ္းမ်ားသည္ ဗန္ေမာ္ခရုိင္၊ မုိးေမာက္ၿမိဳ႕နယ္တြင္၎ ျမစ္ႀကီးနားခရုိင္ ၀ိုင္းေမာ္ၿမဳိ႕နယ္ တြင္၎ မုိးညွင္း၊ ဟုိပင္၊ တြင္၎ အမ်ားဆုံးေနထုိင္ၾကၿပီး၊ ေဒသအသီးသီးတြင္လည္း လူနည္းစုအျဖစ္ ေနထုိင္လွ်က္ရွိသည္၊ ကခ်င္တုိ႔၏ ကခ်င္ရုိးရာေငြဒါးႏွင့္ ေငြထည္ပစၥည္းမ်ား ထုတ္လုပ္သူမ်ားျဖစ္သည္။
တုိင္းကတူး၊ တုိင္းကနန္း၊ လူမ်ဳိးစုမ်ားသည္ စစ္ကုိင္းတုိင္း ကသာခရုိင္ အင္းေတာ္၊ ဗန္းေမာက္၊ ပင္လည္ဘူး၊ နယ္မ်ားတြင္ အမ်ားဆုံး ေနထုိင္ၾကပါသည္။
တုိင္းမြန္ေခၚ မြန္သွ်မ္းမွာ ျမစ္ႀကီးနားခရုိင္အတြင္း ဧရာ၀တီျမစ္ရုိး ဆင္ဘုိနယ္ေျမေဒသတြင္ ေနထုိင္ေသာ လူနည္းစု သွ်မ္းမ်ဳိးႏြယ္၀င္ မ်ားျဖစ္ပါသည္။ ကုိယ္ပုိင္ ဘာသာစကားႏွင့္ ရုိးရာယဥ္ေက်းမႈ ထိန္းသိမ္းမႈ နည္းပါး၍ မၾကာမီ တိမ္ျမဳတ္ ေပ်ာက္ကြယ္ သြားႏုိင္သည့္ လူမ်ဳိးတမ်ဳိးျဖစ္သည္။
တုိင္းဆာ ေခၚ မုိင္သားသွ်မ္းမွာ မုိးေမာက္ၿမိဳ႕နယ္၊ ၀ိုင္းေမာ္ၿမိဳ႕နယ္၊ မုိးကုတ္ၿမိဳ႕နယ္တြင္ ေနထုိင္ၾကၿပီး၊ လူနည္းစုသွ်မ္း မ်ဳိးႏြယ္တမ်ဳိးအျဖစ္ ေနထုိင္ၾကသည္။ ပန္ပဲႏွင့္ သံရည္က်ဳိ အတတ္တြင္ ၿပိဳင္ဖက္ရွားေသာ လူမ်ဳိးတမ်ဳိးျဖစ္ပါသည္။ ပန္းပဲႏွင့္သံရည္က်ဳိ အတတ္တြင္ ကၽြမ္းက်င္ၿပီး ဂ်ိမ္းေဖာလူမ်ဳိးတုိ႔ ရုိးရားအေဆာင္ အေယာင္ျဖစ္ေသာ ေငြဓါးလြယ္ကုိ တာ၀န္ခံ ထုတ္လုပ္ေပးေသာ လူမ်ဳိးျဖစ္ပါသည္။
ကုိလုိနီေခတ္သွ်မ္းျပည္အားပုိင္းျခားအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ
အဂၤလိပ္တုိ႔သည္ မႏၱေလး ေနျပည္ေတာ္ကုိ သိမ္းပုိက္ၿပီးေနာက္ အထက္ျမန္မာႏိုင္ငံ သွ်မ္းမ်ဳိးႏြယ္၀င္ ဗန္ေမာ္၊ မုိးညွင္း၊ မုိးေကာင္း၊ ကသာ၊ ေဒသတုိ႔အား ဆက္လက္သိမ္းပုိက္ခဲ့သည္။ ၎တုိ႔ တုိက္ခုိက္ သိမ္းပုိက္ထားသည့္ ဧရာ၀တီျမစ္ႏွင့္ ခ်င္းတြင္းျမစ္ရုိးေဒသ သွ်မ္းတုိ႔၏ေဒသကုိ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံ အုပ္ခ်ဳပ္ပုံ ဥပေဒဇယား(၂) အပုိင္းေဒသ အျဖစ္သတ္မွတ္ကာ ခြဲျခားအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။
၎သွ်မ္းတုိ႔၏ ေဒသကုိ ေအာက္ျမန္မာႏုိင္ငံ ျပည္မတြင္ က်င့္သုံးခဲ့ေသာ ဥပေဒနည္းတူ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၿပီး ကခ်င္ေတာင္တန္း ေဒသကုိမႈ ကခ်င္ေတာင္တန္းသားမ်ား ဥပေဒသီးျခားျပဌာန္းကာ ခြဲျခားအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံအေရွ႕ဖက္ သွ်မ္းကုန္းျပင္ျမင့္ သွ်မ္းေတာင္းတန္းေဒသရွိ သွ်မ္းျပည္မ်ားကုိမႈ ၁၈၈၆ ခုႏွစ္ေမလ(၃) ရက္ေန႔တြင္ ၿဗိတိသွ်တုိ႔က အိႏိၵယျပည္နယ္အျဖစ္ သိမ္းပုိက္ၿပီး ၿဗိတိသွ်အစုိးရက ေၾကညာခဲ့သည္။
၁၈၈၇ ခုႏွစ္တြင္ သွ်မ္းကုန္းျပင္ျမင့္ရွိ သွ်မ္းနယ္မ်ားကုိ သွ်မ္းျပည္ေျမာက္ပုိင္းႏွင့္ သွ်မ္းျပည္ေျမလပ္ပုိင္း သွ်မ္းျပည္ေတာင္ပုိင္းဟူ၍ အပုိင္းသုံးပုိင္းခြဲကာ ေျမာက္ပုိင္းေဒသကုိ သွ်မ္းျပည္ဥတၱရတုိင္း ၀န္ရွင္ေတာ္မင္းႀကီးက၎ ေတာင္ပုိင္းႏွင့္ ေျမလပ္ပုိင္းေဒသကုိ ဒုတိၡဏတုိင္း ခ်ဳပ္၀န္ႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးရာရွိက ၎အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။
၁၉၂၂ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလ (၁)ရက္ေန႔တြင္ သွ်မ္းကုန္းျပင္ျမင့္သွ်မ္းေတာင္တန္းေဒသရွိ ပေဒသရာဇ္ သွ်မ္းျပည္နယ္စု ဟုေခၚတြင္ေစရန္ ၿဗိတိသွ်ဘုရင္ခံခ်ဳပ္က ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့သည္။ ယင္းနယ္ေျမမ်ားအား ေတာင္ပုိင္း၊ ေျမာက္ပုိင္းႏွင့္ ေျမလပ္ပုိင္း ပေဒသရာဇ္ သွ်မ္းနယ္မ်ားဟူ၍ ပုိင္းျခားသတ္ မွတ္ကာ သွ်မ္းေစာ္ဘြား၊ ၿမိဳ႕စား၊ နယ္စားမ်ား အသီးသီး အုပ္ခ်ဳပ္ ေစခဲ့ေၾကာင္းေတြ႕ရွိရပါသည္။
ယင္းကဲ့သုိ႔ သမုိင္း၏ အေျပာင္းအလဲကုိ ခံခဲ့ရေသာ အထက္ျမန္မာႏုိင္ငံ ဧရာ၀တီျမစ္ရုိးႏွင့္ ခ်င္းတြင္းျမစ္ရုိး သွ်မ္းႏြယ္၀င္မ်ား၏ ေရွးေဟာင္း သွ်မ္းျပည္ႀကီးမွာ သွ်မ္းျပည္ အမည္ ေပ်ာက္ခဲ့ရသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေရွ႕ဖက္ျခမ္းရွိ သွ်မ္းေတာင္တန္းေဒသ သွ်မ္းျပည္ကမႈ ကုိလုိနီေခတ္ထိ ပေဒရာဇ္ျပည္အျဖစ္ ဆက္လက္ တည္ရွိခဲ့ပါသည္။
ယေန႔ သွ်မ္းျပည္ေတာင္ပုိင္၊ ေျမာက္ပုိင္း ဆုိသည္မွာလည္း ၿဗိတိသွ်ေခတ္က ပုိင္းျခားသတ္မွတ္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားသာျဖစ္သည္။
MOGAUNG EXPRESS မွ ျပန္လည္မွ်ေ၀ေပးပါသည္။
No comments:
Post a Comment